Przez upływ czasu podatnik może stracić
Instytucja przedawnienia ma to do siebie, że w odniesieniu do okresu, który już się przedawnił nie mogą być dokonywane żadne czynności ani zwiększające zobowiązanie podatkowe, ani je zmniejszające – wynika z orzeczenia NSA (sygn. akt II FSK 3642/18), który opisuje Rzeczpospolita.
Łukasz Kupryjańczyk, doradca podatkowy, wspólnik w Thedy & Partners komentując to orzeczenie na łamach gazety zwrócił uwagę, że pomimo pewnej niesprawiedliwości systemowej tego konkretnego przypadku, z analizą przepisów dokonaną przez WSA, a następnie NSA należy się zgodzić. Konstrukcja przedawnienie jest taka, iż działa symetrycznie w obie strony. Skutkiem tego może być sytuacja, w której organ nie będzie mógł domagać się od podatnika zwiększenia zobowiązania podatkowego za określone lata podatkowe, ale z drugiej podatnik – co do zasady – nie będzie mógł też dokonywać korekt, z których mógłby domagać się np. zwrotu podatku za ten okres. Na tę regułę nakładają się zaś przepisy dotyczące momentów rozpoznawania przychodów jak i kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym. Jeśli te nakazują ujęcie danej pozycji przychodowej lub kosztowej w okresie objętym przedawnieniem, podatnik nie dokona już zmian. W analizowanej sytuacji ta reguła działa na niekorzyść podatnika i powoduje – jak to określa – pewną pułapkę. Niestety inna interpretacja przepisów w tym zakresie byłaby – zdaniem Łukasza Kupryjańczyka – niewłaściwa.
Odnosząc się do kwestii merytorycznej podnoszonej w sprawie, a dotyczącej momentu rozpoznania kosztu, również i ona może być kontrowersyjna, acz wykładania dokonana przez WSA i NSA kolejno – według Łukasza Kupryjańczyka – znajduje swoje uzasadnienie. Wprawdzie dodatkowe zobowiązanie podatkowe i jego wartość została określona po okresie przedawnienia, sama należność podatkowa dotyczyła starego okresu i moment poniesienia kosztu nie zmienił się. Na skutek otrzymanej decyzji zmieniła się jego kwota, niemniej wydaje się być uzasadnionym, aby była alokowana właśnie do tego historycznego momentu, kiedy zaistniał pierwotny obowiązek podatkowy. Okres przedawnienia wydaje się być dość długim niemniej nakładając na to możliwe terminy rozpatrywania spraw w sądach, w tym przypadku niestety okazał się niewystarczającym i poskutkował „pułapką”, o której pisze podatnik i swego rodzaju „niesprawiedliwością systemową”.
Cały artykuł opublikowano w Rzeczpospolitej z 7 lipca 2021 r., str. H7