Wyrok TK korzystny nie tylko dla indywidualnych przedsiębiorców

Piotr Kalemba, doradca podatkowy, menedżer współpracujący z Thedy & Partners, komentując sprawę na łamach gazety zwrócił uwagę, że przedmiot postępowania przed TK dotyczył przedsiębiorców jako osób fizycznych i ich specyficznej podwójnej roli, tj. posiadania majątku wykorzystywanego na cele prowadzonej działalności gospodarczej, jak i majątku prywatnego. Jednak stanowisko Trybunału sformułowane w pisemnym uzasadnieniu wyroku jest bardzo szerokie i nie ogranicza się wyłącznie do osób fizycznych. W istocie dotyczy wszystkich przedsiębiorców, także tych, niebędących osobami fizycznymi, czyli różnego rodzaju spółek prawa handlowego.

Powiedzieć zatem można, że wyrok dotyczy wszystkich przedsiębiorców, a w szczególności osób fizycznych.

Ze sformułowanych przez Trybunał wytycznych wynika wprost, że jeżeli przedsiębiorca – z jakichkolwiek powodów – nie wykorzystuje, jak również nie może wykorzystać danego obiektu/nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej to takie obiekty/nieruchomości nie powinny być uznane za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a w konsekwencji nie powinna być należna najwyższa stawka podatku w przypadku budynków i gruntów i co najistotniejsze w przypadku budowli wówczas w ogóle podatek przestaje być należny.

W praktyce, w szczególności tego typu sytuacja może zachodzić, gdy danego obiektu czy nieruchomości nie można wykorzystać w prowadzonej działalności ze względów technicznych, tj. na przykład gdy zły stan techniczny (np. gdy przebywanie w budynku czy jego obrębie wiązałoby się z ryzykiem utraty zdrowia czy narażeniem życia, a pomimo to budynek nie kwalifikuje się do jego rozbiórki) danego obiektu czy też nieruchomości uniemożliwia korzystanie z obiektu/nieruchomości w prowadzeniu działalności gospodarczej. W istocie oznacza to co najmniej powrót do przepisów, które obowiązywały do końca 2015 roku w zakresie tzw. względów technicznych.

Jednak nie tylko względy techniczne mogą decydować o niższej stawce czy też o braku podatku. Trybunał nie zdefiniował co znaczy potencjalna możliwość wykorzystywania danej nieruchomości czy obiektu w działalności gospodarczej, dlatego o ile nie powinno być wątpliwości czy nieruchomości/obiekty w złym stanie technicznym powinny się kwalifikować do niższej stawki/braku podatku, tak samo jak grunty nabyte przez przedsiębiorstwo od innego podmiotu z dobrodziejstwem inwentarza, prowadzącego jednak zupełnie innego rodzaju działalność od nabywcy, to jednak mogą być w praktyce wątpliwości w odniesieniu do np. gruntów dokupionych przez przedsiębiorcę pod inwestycję. Potencjalnie taki grunt jest kupiony z zamiarem wykorzystania go w przyszłości do działalności gospodarczej, jednak ta sytuacja może się zmienić, np. tak jak obecnie, czyli w sytuacji pandemii czy kryzysu gospodarczego. Wówczas wydaje się, że zgodnie z wytycznymi Trybunału taki przedsiębiorca uprawniony powinien być do niższej stawki/braku podatku.

Oczywiście w tym przypadku trudno wyznaczyć granice i może być to źródłem potencjalnych sporów z organami podatkowymi. Z pewnością jednak raz jeszcze ta sytuacja (skorzystanie z niższej stawki podatku) dotyczyć może sytuacji zużycia się danego obiektu, jego trwałego odłączenia, odcięcia części obiektu od pozostałej infrastruktury przedsiębiorcy. Co ważne, nie ma tu znaczenia powód niewykorzystywania obiektu/nieruchomości w działalności gospodarczej.

To jest ogromna grupa sytuacji i dotyczy bardzo wielu podatników w praktyce, stąd oszczędności wynikające z wyroku TK mogą tu być bardzo istotne.

Podatnicy uprawnieni są do korygowania swoich rozliczeń za wszystkie otwarte, tj. nieprzedawnione okresy podatkowe, począwszy od 2016 roku. Miesięczny termin od publikacji wyroku TK może mieć znaczenie wyłącznie w przypadku, gdy podatnik otrzymał decyzję ostateczną i wówczas należałoby uruchomić tryb wznowienia postępowania. We wszystkich innych przypadkach, czyli w większości sytuacji, wystąpienie w 30-dniowym terminie od wejścia w życie wyroku TK będzie miało wpływ na odsetki należne od nadpłaty w pełnej wysokości.

– Z pewnością wyrok TK otwiera podatnikom drogę do dochodzenia nadpłat za 5 lat wstecz z uwagi na to, że przepisy nie zmieniły się w tym zakresie. Potencjalnie organy podatkowe mogą próbować bronić się przed roszczeniami podatników o zwrot nadpłaty, ale stanowisko TK jest tutaj dość jasne i co najmniej nadpłaty z tytułu względów technicznych można dochodzić. W tym zakresie bardzo słusznie Trybunał sformułował takie konkluzje w swoim wyroku, bo wielokrotnie apelowaliśmy o to, aby urealnić wysokość obciążenia podatkowego w podatku od nieruchomości w przypadku obiektów, których nie można bądź można w bardzo ograniczony sposób wykorzystać w prowadzonej działalności gospodarczej, w szczególności obiektów całkowicie zamortyzowanych. Możemy tu mieć do czynienie z rewolucją, ale w praktyce bardzo potrzebną – ocenia Piotr Kalemba.

Cały artykuł można przeczytać w Dzienniku Gazecie Prawnej z 31 marca 2021 r., str. B2