Powstanie obowiązku podatkowego dla pożyczek w VAT przy rezygnacji ze zwolnienia. Jak definiować moment wykonania usługi?

W analizowanej sprawie spółka jako czynny podatnik VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy m.in. usługi finansowe w postaci udzielania pożyczek. W odniesieniu do zawieranych umów pożyczek spółka zamierza zastosować jednolite zasady rozliczania – przyjętym okresem rozliczeniowym dla pożyczek będzie rok kalendarzowy, odsetki naliczane będą w stosunku rocznym i będą płatne na koniec każdego roku kalendarzowego na podstawie faktury wystawionej przez Spółkę (z możliwością wcześniejszej płatności).

Spółka rozważa rezygnację ze zwolnienia w odniesieniu do usług pożyczek świadczonych na rzecz podatników. Pojawiła się jednak wątpliwość, jak rozliczać VAT m.in. od umów pożyczek, zawartych przed 2022 r., a kontynuowanych po 1 stycznia 2022 r. (czyli po zmianie przepisów).

Według spółki, moment powstania obowiązku podatkowego dla usług finansowych, względem których podatnik zrezygnuje ze stosowania zwolnienia powinien być ustalony w oparciu o zasady ogólne wyrażone w przepisie art. 19a ust. 1 ustawy o VAT tj. z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W dalszych przepisach tj. przepisie art. 19a ust. 2 oraz art. 19a ust. 3 ustawy o VAT ustawodawca uszczegóławia jak należy rozumieć pojęcie wykonanie usługi.

Spółka wskazała, że dla świadczonych usług udzielenia pożyczek będzie przyjmował następujące po sobie terminy płatności i rozliczeń.

W konsekwencji, zdaniem spółki, dla określenia momentu wykonania świadczonych przez nią we wskazanym modelu usług zastosowanie znajdzie przepis art. 19a ust. 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Spółka dla świadczonych usług udzielania pożyczek będzie stosowała jednolite zasady rozliczania, tj. przyjętym w umowach okresem płatności i rozliczeń będzie rok kalendarzowy, odsetki (wynagrodzenie) naliczane będą w stosunku rocznym i na koniec każdego roku kalendarzowego Spółka wystawiać będzie faktury. 

W konsekwencji, zdaniem Spółki przyjąć należy, iż po rezygnacji ze zwolnienia m.in. dla usług pożyczek świadczonych przez podatnika, obowiązek podatkowy powstawał będzie na koniec każdego kolejnego roku kalendarzowego przez cały okres świadczenia tych usług. W przypadku wcześniejszej płatności tj. przed końcem danego roku kalendarzowego, obowiązek podatkowy powstanie w dacie otrzymania tej płatności.

Z tak zaprezentowanym stanowiskiem spółki zgodził się dyrektor KIS.

To ważny sygnał dla podatników, rynku finansowego. Do tej pory było wiadomo, że obowiązek podatkowy na gruncie VAT dla usług finansowych (udzielania pożyczek), przy rezygnacji ze zwolnienia przedmiotowego, powstaje na zasadach ogólnych. Niejasności w tym zakresie dotyczyły, kiedy ów wykonanie usługi ma de facto miejsce tzn. czy już w momencie udzielenia owej pożyczki czy np. w dacie jej wymagalności, tj. na koniec okresu na jaki pożyczka została udzielona. Zatem potwierdzenie stanowiska podatnika przez Dyrektora KIS, że usługi udzielania m.in pożyczki, po rezygnacji ze zwolnienia w VAT, mogą podlegać opodatkowaniu tym podatkiem w momencie wykonania usługi, tj. na koniec każdego kolejnego roku kalendarzowego przez cały okres świadczenia tych usług, a w przypadku wcześniejszej płatności tj. przed końcem danego roku kalendarzowego w dacie otrzymania tej płatności jest pozytywną wiadomością i nadzieją na ugruntowanie stanowiska interpretacyjnego organów w tym zakresie – zauważa Łukasz Woźniak, Manager VAT w Thedy & Partners.

Z interpretacji płynie też jasny wniosek, że w konsekwencji umowy pożyczek, które zostały zawarte przed 1 stycznia 2022 r., a których rozliczanie jest kontynuowane w nowym stanie prawnym, czyli po wprowadzeniu zmian począwszy od 1 stycznia 2022 r, w przypadku rezygnacji przez spółkę ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy o VAT – od momentu rezygnacji ze zwolnienia, będą traktowane jako czynności opodatkowane – również zauważa Łukasz Woźniak, Manager VAT w Thedy & Partners.