Nowa era opodatkowania wyrównawczego: projekt trafił do konsultacji
Do konsultacji społecznych trafił właśnie projekt ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym członków międzynarodowych grup kapitałowych – tzw. Pillar II (2. filar), mający wprowadzić do polskiego systemu podatkowego międzynarodowy podatek minimalny (z wykorzystaniem trzech podatków wyrównawczych).
Opodatkowanie wyrównawcze, wprowadzone w ramach Zasad GloBE, stanowi istotny krok w reformie międzynarodowego prawa podatkowego, którego celem jest ograniczenie konkurencji w zakresie stawek CIT oraz eliminacja praktyk unikania opodatkowania. Wprowadzenie tego mechanizmu ma na celu wyrównanie warunków działania przedsiębiorstw na całym świecie poprzez ustanowienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania.
Zasady GloBE, opierając się na Modelowych Zasadach OECD i składają się z dwóch głównych reguł: Zasady Włączenia Dochodu do Opodatkowania (IIR) oraz Zasady Niedostatecznie Opodatkowanych Zysków (UTPR). Pierwsza z nich nakłada dodatkowy podatek, jeśli efektywna stawka podatkowa danej grupy międzynarodowej w danej jurysdykcji jest niższa niż 15%, natomiast druga służy jako zabezpieczenie w sytuacji, gdy Zasada IIR nie doprowadza do odpowiedniego opodatkowania.
Implementacja Zasad GloBE obejmuje zarówno grupy międzynarodowe, jak i krajowe, a próg ich stosowania został ustalony na poziomie 750 mln euro skonsolidowanych przychodów. Kalkulacja efektywnej stawki podatkowej dla danego państwa wymaga uwzględnienia sumy skorygowanych podatków kwalifikowanych jednostek składowych oraz kwalifikowanego dochodu netto tych jednostek.
Kluczowym elementem Zasad GloBE jest jednostka dominująca najwyższego szczebla, która posiada udział konsolidujący we wszystkich pozostałych jednostkach składowych grupy. Na niej spoczywa główny obowiązek stosowania Zasady IIR wobec wszystkich nisko opodatkowanych jednostek składowych grupy.
Aby uwzględnić różnorodne sytuacje i zminimalizować administracyjne obciążenia, Zasady GloBE przewidują rozwiązania wyłączające lub ograniczające efekt ich stosowania, takie jak bezpieczne przystanie oraz wyłączenie de minimis. Ponadto, państwa członkowskie UE mają prawo do ustanowienia kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego.
Z perspektywy Polski, krajowy podatek wyrównawczy będzie głównym elementem Systemu GloBE. W praktyce zakłada się, że podatnikami zobowiązanymi do zastosowania testu efektywnej stawki podatkowej na potrzeby tego podatku będzie kilka tysięcy jednostek (przede wszystkim polskich jednostek składowych grup międzynarodowych, z reguły z jednostką dominującą najwyższego szczebla zlokalizowaną w innym państwie), podczas gdy globalny podatek wyrównawczy będzie dotyczył jedynie kilkudziesięciu grup międzynarodowych z polską jednostką dominującą najwyższego szczebla.
Wprowadzenie opodatkowania wyrównawczego ma istotne znaczenie dla zapewnienia uczciwej konkurencji podatkowej na arenie międzynarodowej oraz dla ochrony podstawowych dochodów państw. Jednocześnie, precyzyjne i elastyczne mechanizmy regulacyjne są kluczowe dla zapewnienia skuteczności i równowagi tych nowych zasad.
Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r. i z pewnością będzie znaczącym wydarzeniem dla każdej dużej grupy międzynarodowej działającej w Polsce.