DGP: Nieodliczony VAT a koszty. Lepiej przeskrobać, niż się zagapić
Jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupem nieruchomości, to o naliczony przy zakupie VAT może podwyższyć jej wartość początkową, jako środka trwałego – wynika z wyroku NSA, który w swoim artykule opisuje Łukasz Zalewski w Dzienniku Gazecie Prawnej.
Michał Thedy, doradca podatkowy, wspólnik w Thedy & Partners, komentując orzeczenie na łamach gazety zwrócił uwagę, że zasadą jest to, że podatek naliczony nie jest kosztem na gruncie podatków dochodowych. Systemowo bowiem VAT ma być neutralny dla podatnika i obciążyć dopiero ostatecznego konsumenta. W tym celu mechanizm VAT przewiduje, że podatek naliczony płacony przez podatnika do dostawcy podlega odliczeniu od podatku należnego płaconego podatnikowi przez odbiorcę towaru lub usługi. Oznacza to, że efektywnie ciężar podatku naliczonego nie obciąża podatnika. W konsekwencji, podatek naliczony można zaliczyć do kosztów tylko w sytuacji, gdy obiektywnie prawo do odliczenia nie przysługuje (wtedy bowiem cała kwota brutto efektywnie obciąża podatnika). Podatnik nie może sobie „wybrać” sposobu rozliczenia podatku VAT i decydować o tym, czy odliczyć ten podatek od podatku należnego, czy też rozpoznać koszt. Dotyczy to też sytuacji, gdy podatnik zapomni o odliczeniu lub pomyli się w tym zakresie. W takiej sytuacji podatnik musi skorygować swoje rozliczenia VAT, i w ten sposób „odzyskać” nieodliczony podatek (nie może natomiast rozpoznawać kosztu w podatkach dochodowych). Oczywiście należy pamiętać, że rozpoznanie naliczonego VAT w kosztach jest możliwe pod warunkiem, że generalnie koszt z danej transakcji może być rozpoznany jako koszt podatkowy (czy to w kwocie netto czy brutto).
W przedmiotowej sprawie organy zajęły stanowisko, że podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego na zakupie nieruchomości (co nie było przedmiotem sporu). Uznały jednak, że podatnik nie może rozpoznać tego podatku w kosztach (poprzez amortyzację|), gdyż prawo to „utracił w skutek nadużycia” (które to stanowisko podzielił Sąd pierwszej instancji). NSA jednak przyjął, że w przedmiotowej sytuacji prawo do odliczenia podatku nie przysługiwało podatnikowi od samego początku (już w momencie zakupu) i w konsekwencji z tej perspektywy nie ma przeciwskazań do uwzględnienia podatku naliczonego w kosztach. Wydaje się, że stanowisko NSA jest słuszne, zakładając, że nie doszło tu do żadnych zmian po zakupie nieruchomości (np. zmiany jej przeznaczenia). Oczywiście odrębnym pytaniem jest to – jeżeli faktycznie przedmiotowa sytuacja łączyła się z jakimiś nadużyciem – czy w ogóle podatnik ma prawo do amortyzacji ceny zakupu danej nieruchomości łącznie z nieodliczonym VAT.
Cały artykuł można przeczytać w Dzienniku Gazecie Prawnej z 10 listopada 2021 r.