UWAGA – BARDZO WAŻNY WYROK TK: Przepisy COVID-owe wstrzymujące bieg przedawnienia niezgodne z konstytucją
Przepis w ustawie COVID-owej zawieszający bieg terminu przedawnienia w prawie karnym i karnym skarbowym jest niezgodny z ustawą zasadniczą – uznał Trybunał Konstytucyjny (wyrok o sygn. akt P12/22).
Według TK naruszenie przepisów konstytucji nastąpiło tu w kilku elementach. Po pierwsze, jak zauważył TK, regulacja ta nie została wprowadzona w marcu 2020 r., czyli w początkowym okresie pandemii (który w sposób bezprecedensowy wpłynął na dezorganizację życia publicznego), lecz dopiero po upływie piętnastu miesięcy od wystąpienia epidemii w Polsce. Po drugie, badany przepis był sprzeczny z regulacją art. 44 § 2 k.k.s. przez to, że – mimo przedawnienia należności publicznoprawnej – nadal utrzymywał karalność przestępstwa z nią związanego. Po trzecie, zawieszenie przedawnienia karalności czynu bez wskazania konkretnej daty (mimo nawet upływu biegu przedawnienia należności publicznoprawnej) przełożyło się na to, że przy jednoczesnym uspokojeniu sytuacji epidemicznej narażało zainteresowane podmioty na skutki prawne, które nie mogły być wcześniej przewidziane. Trybunał zauważył, że uchwalane przez ustawodawcę nowe przepisy nie mogą zaskakiwać ich adresatów, co do dalszego postępowania władz publicznych.
Co ważne, TK podkreślił, że ustawodawca ma możliwość swobodnego kształtowania instytucji przedawnienia, jednak brak określenia maksymalnego czasu zawieszenia z powodu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii powodował, że zawieszenie biegu przedawnienia mogło utrzymywać się przez czas nieokreślony (nawet do kilku lat) i to niezależnie od rzeczywistego wpływu obostrzeń sanitarnych na zdolność organów procesowych do sprawnego podejmowania czynności. Dodatkowo fakt tego, czy bieg terminu zawieszenia był uzależniony od decyzji ministra zdrowia, który decydował o stanie zagrożenia.
Jakie zatem skutki ma orzeczenie TK?
– Wyrok Trybunału usuwa z systemu prawnego zawieszenie terminu przedawnienia w omawianym zakresie. Oznacza to, że przepis ten nie działał w sprawach zakończonych, w których zastosowano badany przepis, co otwiera podatnikom drogę do wznowienia postępowania, a w sprawach będących w toku – powoduje jego pominięcie przy orzekaniu i stosowanie przepisów ogólnych w zakresie biegu przedawnienia – wyjaśnia Piotr Kalemba, doradca podatkowy, dyrektor w Thedy & Partners.
Miałeś bądź masz taką sprawę i chcesz skorzystać z najnowszego wyroku TK w praktyce? Skontaktuj się z Piotr Kalemba.