Rzecznik TSUE: Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność z VAT
Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa stanowi dostawę towarów w rozumieniu dyrektywy VAT. Pobierając opłaty z tytułu tego przekształcenia gmina działa w charakterze podatnika, a nie w charakterze organu władzy publicznej – zaproponowała w swojej opinii Rzecznik Generalna Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie gminy Wrocław (C-604/19).
W analizowanej sprawie nieruchomości były obciążone prawem użytkowania wieczystego. Skutkowało to tym, że „właściciel gospodarczy”, który użytkował nieruchomość jak właściciel, oraz „właściciel formalny”, do którego nieruchomość należała z punktu widzenia prawa cywilnego, byli odrębnymi podmiotami. Opłaty uiszczane przez użytkownika wieczystego właścicielowi nieruchomości podlegały polskiemu VAT.
W ramach reformy prawa rzeczowego dotychczasowi właściciele tych nieruchomości utracili z mocy prawa swoją własność na rzecz użytkowników wieczystych. Ci ostatni są zobowiązani do dalszego płacenia, przez 20 lat, rocznych rat z tytułu użytkowania wieczystego lub dokonania jednorazowej zapłaty w tej samej wysokości. Pojawiła się więc wątpliwość, czy opłaty pobierane przez poprzednich właścicieli podlegają, tak jak dotychczas, opodatkowaniu VAT? W związku z tym, że grunty należały do gminy, konieczne jest też wyjaśnienie czy gmina działała w charakterze podatnika, czy też jako organ władzy publicznej, wobec czego VAT nie jest należny.
Juliane Kokott, Rzecznik Generalna TSUE, w swej opinii uznała, że Trybunał powinien uznać, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa, takie jak w przypadku gminy Wrocław, stanowi dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT. Z kolei gmina, pobierając opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa działa w charakterze podatnika.
– Warto przypomnieć, że opinia Rzecznika Generalnego poprzedza orzeczenie samego Trybunału. Oczywiście ten ostatni może zmienić zdanie, ale trzeba pamiętać, że praktyka TSUE w tym zakresie raczej jest jednolita. Rzadko zdarza się, aby wyrok był zupełnie inny od tego, co napisał w swej opinii rzecznik – wyjaśnia Andrzej Kapczuk, doradca podatkowy, wspólnik w Thedy & Partners.