Gminy nie muszą naliczać VAT przy instalacjach OZE i likwidacji azbestu
Gminy, które decydują się na realizację projektów w całości (jak w przypadku usuwania azbestu) albo w znacznej części (jak w przypadku instalacji OZE) z zewnętrznych środków publicznych na terenie swoich aglomeracji, nie muszą naliczać VAT. Takie stanowisko zajął TSUE w wyrokach C-612/21 oraz C-616/21.
Powyższe orzeczenia mają swój wspólny mianownik, tj.:
– realizacja zadań własnych przez każdą z gmin,
– brak stałego dochodu z danego zadania,
– gminy nie zamierzają świadczyć regularnie opisywanych w wyrokach usług – brak trwałego charakteru usług oraz
– pokrycie kosztów jego realizacji w całości (jak w przypadku usuwania azbestu) albo w znacznej części (jak w przypadku instalacji OZE) z zewnętrznych środków publicznych.
O co chodziło w sprawach:
W sprawie C‑612/21 chodziło o realizację przez gminy projektów montażu odnawialnych źródeł energii (OZE) finansowanych w części dotacjami. Przy projektach OZE mieszkańcy musieli uiścić 25% kosztów instalacji, a pozostałą część pokrywała gmina dzięki dofinansowaniu z Unii. W sprawie C‑616/21 mowa była o realizacji robót polegających na usuwaniu wyrobów i odpadów zawierających azbest z budynków mieszkalnych i handlowych, z wyjątkiem nieruchomości, na których prowadzona jest działalność gospodarcza. Gmina zamierzała następnie uzyskać od tego funduszu dotacje w wysokości od 40 % do 100 % poniesionych wydatków.
Przed rozpatrzeniem spraw przed TSUE praktyka opodatkowania podobnych projektów finansowanych w całości lub części z dotacji była różna. W wielu przypadkach, gminy opodatkowywały VAT zarówno wpłaty mieszkańców, jak i otrzymywane dotacje.
TSUE w tych wyrokach uznał takie podejście za niewłaściwe, uznając m.in., że na bazie przedstawionych stanów faktycznych, nie jest spełnione kryterium działania gminy w charakterze podatnika (tzn. brak prowadzenia działalności gospodarczej), a gmina nie wykonuje działalności wchodzącej w zakres stosowania dyrektywy 2006/112. To z kolei oznacza efektywnie brak opodatkowania VAT.
– Na bazie powyższych wyroków, gminy, które w identycznych lub podobnych projektach rozliczyły VAT, teraz mają dodatkowy argument i mogą pokusić się o korektę swoich rozliczeń – komentuje Łukasz Woźniak, menedżer w Thedy & Partners.